Елена Козлова. Гижыськӧд восьса сёрни
Урасьӧм тӧлысь 25 лунӧ Коми Республикаса войтырсикас небӧгаинын муніс Елена Козловакӧд паныдасьӧм.
Елена Васильевна – коми гижысь, Коми Республикаса культураын нимӧдана уджалысь, Россияса гижысь котырӧ пырысь, Фин-йӧгра гижысьяслӧн войтыркостса ассоциацияын веськӧдлысьӧс вежысь, Коми Республикаса гижысь котырӧн веськӧдлысь, а нӧшта вуджӧдчысь, небӧг дасьтысь.
Медводз шоныд кывъяс висьталіс да дзоридзьяс козьналіс библиотекаса веськӧдлысьӧс вежысь Ольга Кырнышева. Сійӧ пасйис, мый Елена Васильевналӧн гижӧдъясыс лыддьысьысьӧн виччысянаӧсь да радейтанаӧсь.
Унаӧн тӧдӧны Е. Козловаӧс, кыдзи челядьлы гижысьӧс, но сылӧн уна уджалан нырвизь, кыдзи гижӧмын, сідзи и веськӧдлӧмын да котыртан тшупӧдын. Тайӧс тӧд вылын кутӧмӧн и муніс водзӧ гижыськӧд сёрниыс.
Верстьӧяслы лыддьӧм вылӧ висьт-повесьтьяс петавлісны «Войвыв кодзув» журналын, «Дзиръя ӧшинь дорын» гижӧд ӧктӧдын да «Туй дор бадь» торъя небӧгын. Елена Васильевналӧн кывъяс серти, сюжетъяссӧ гижӧдъяс вылас сійӧ босьтӧ олӧмысь, йӧз висьталӧмысь. Шуам, «Туй дор бадь» драма гижӧд, код серти Вужвойтыр шылада-драма театрын пуктісны спекталь, армис кино видзӧдӧм бӧрти. Гижысьлы абу воӧма сьӧлӧм вылас кыдзи киноыс помасьӧма да тайӧ ышӧдӧма ас ног сюжетнӧй визьсӧ нуӧдны, пытшкӧсса майшасьӧмъяссӧ геройяслысь кывъяс отсӧгӧн петкӧдлыны.
Сёрнитім и вуджӧдчӧм йылысь. Елена Козловалысь гижӧдъяс вуджӧдӧма кыдзи роч, сідзи и мукӧд кыв вылӧ, на пӧвстын мари, башкир, удмурт, эрзя да мокша, коми-перым, карел, вепс, а нӧшта финн, эст, венгр, норвеж да франзус кывъяс вылӧ. Роч вылӧ вуджӧдісны Елена Габова, Пётр Столповский, Александр Суворов, Павел Черкашин, Владимир Морозов, Светлана Дудченко. Но и ачыс эз кольччы бокӧ тайӧ уджсьыс и коми кыв вылӧ вуджӧдіс Елена Габова, Александр Клейн, Владимир Ануфриев, Вячеслав Абукаев, Борис Тарабаев, Ольга Колпакова, Марина Плеханова да мукӧд авторӧс.
Эз повзи нималана гижысь и неуна «провокационнӧй» юалӧмысь. «Коми кыв вылысь роч да мукӧд кыв вылӧ вуджӧдӧмыс сетӧ позянлун мӧд кывъя войтырлы тӧдмасьны коми литератураӧн, а мыйла колӧ роч вылысь коми вылӧ вуджӧдны, ӧд став комиыс ичӧтсяньыс кык кывъяӧсь и зэв бура тӧдӧны кыдзи коми, сідзи и роч кыв» юалӧм вылӧ Елена Васильевна вочавидзис, мый коми вылас вуджӧдӧмыс матыстӧ мукӧд кывъя литературасӧ, тӧдмӧдӧ коми войтырӧс роч да мукӧд кыв вылын гижысьяскӧд, ышӧдӧ и водзӧ лыддьысьны чужан кывйӧн, а нӧшта тадзикӧн паськалӧны йитӧдъяс да озырмӧ кывным, ас гӧгӧртас кылӧмным.
Гарыштім и небӧг лӧсьӧдысьлӧн удж йылысь. Елена Козловалӧн абу сӧмын художествоа гижӧдъяс, нӧшта на эм и публицистика юкӧнын уджъяс, ӧнія коми литература йылысь туялана пасйӧдъяс, тырмӧдӧ кад и быд сикас небӧг да ӧктӧд дасьтӧмлы, а тайӧ нин редакторлӧн, небӧг лӧсьӧдысьлӧн удж. Шуам, 2009-2010-ӧд воясӧ петіс Елена Васильевнаӧн лӧсьӧдӧм «Коми челядьлы антология» гижӧд ӧктӧд. Кыдзи пасйис гижысь, антология дасьтӧм вӧлі зэв кывкутана уджӧн, ӧд ковмис лыддьыны став коми литературасӧ, чукӧртны газет-журналын петавлӧм бур висьт-кывбуръяс, бӧрйыны бурсьыс медся бурсӧ. 2010 воын тайӧ небӧг чукӧрыс лоис медбурӧн быдвося республикаса конкурсын, а 2011 вонас челядьлы антологиясӧ дасьтӧмысь Елена Васильевналы сетісны Коми Республикаса Правительстволысь премия да лауреат ним.
Елена Козлова 1995-ӧд восянь веськӧдлӧ Гижысьяслӧн котырӧн — тайӧ нӧшта на ӧти сёрнитан нырвизь. Мӧд во тулыснас лоӧ Гижысьяслӧн ыджыд Чукӧртчӧм (Съезд), коді нуӧдчӧ ӧтчыдысь вит вонас, а таво тулыснас Гижысь котыр кутас пасйыны артмӧмсяньыс 85 во. «Унатор, дерт, вежсис тайӧ кадколастнас», - сёрнисӧ паніс Е. Козлова, - «олӧмыс мунӧ, и уна нималана гижысь колисны таладорсӧ, нинӧм он вӧч. Но вочасӧн локтӧ коми литератураӧ выль вир, чужӧны выль гижысьяс, кутам лача, мый лоасны на выль «Ванеевъяс, Тиминъяс, Юшковъяс...». Гижысь котырӧ пырысьяс нуӧдӧны велӧдана семинаръяс сӧмын на гижӧда уджӧ босьтчысьяслы, ог вунӧдӧй и пыр дасьӧсь аддзысьлыны лыддьысьысьяскӧд, пырӧдчам и гижӧда кывлы сиӧм быдсикас форумӧ, кыдзи Роч муын нуӧдана, сідзи суерсайса».
Гижысь висьтыштіс локтӧмаяслы и водзӧ вылӧ планъяс йылысь, вочавидзис лыддьысьысьяслӧн юалӧмъяс вылӧ.
Рыт вылын аттьӧалана да шоныд кывъяс гижысьлы шуисны коми литературовед, филология наукаяса кандидат Валентина Лимерова, коми велӧдысь Светлана Дружинина, Емдін землячествоӧ пырысь Лидия Дубленникова да мукӧд.
Нимкодь, мый миян эм позянлун варовитны ас кыв вылын, роч кыв вылӧ синхрон аппаратура отсӧгӧн сёрнисӧ вуджӧдісны Ёртасян керка бердын Кыв технологияяс сӧвмӧдан шӧринса Вуджӧдчан бюроын уджалысьяс.
Быттьӧ и быдтор йылысь сёрнитім, а уна на юалӧм коли сеттӧм, окота на вылысь аддзысьлыны Елена Васильевнакӧд. Кутам лача выль паныдасьӧмъяс вылӧ.
Сиам Елена Васильевналы, мед олӧмын ставыс вӧлі лючки-бур, мед пыр орччӧн вӧліны радейтана йӧз да ставыс артмис сідзи, кыдзи кӧсъянныд! Нимкодьпырысь кутам виччысьны Тіянсянь выль гижӧдъяс.
Елена Козловалысь небӧгъяс Тi верманыд босьтны лыддьыны абонемент пыр, а «Войвыв кодзув» журналын петавлӧм гижӧдъяс – периодика залысь.
Нӧшта Тiян эм позянлун кывзыны авторӧн лыддьӧм мойдъяс «Культурная карта Республики Коми» сайт вылысь http://cultmap.nbrkomi.ru/ru/page/audio.stories/
